Op dit moment vergaderen meer dan 150 landen in Parijs over de nieuwe milieuafspraak voor de wereld. Afgelopen maandag kwamen 150 regeringsleiders in Parijs bijeen om elkaar te spreken tijdens de klimaattop. Deze klimaattoppen vinden al 20 jaar plaats. Er worden mooie woorden uitgesproken, grote beloften gedaan maar voor het milieu is nog weinig veranderd.
Hoe komt dit toch? Wat betekent het als 150 regeringsleiders van de grootste en machtigste landen van de wereld bij elkaar komen om een ‘global’ probleem te bespreken, en er niets echt veranderd?
Macht is slechts een illusie
Voor mij betekent dit dat deze regeringsleiders niet zo machtig zijn als zij willen overkomen. Deze 150 leiders van hun land hebben helemaal geen macht over het milieu. Het milieu stop niet bij de grens en is krachtiger dan ieder apart land op onze aarde. Wij hebben met 7 miljard mensen en hun organisaties invloed op het milieu en er is niet 1 machtige leider van deze 7 miljard mensen. Als die er al zou zijn, hoe zou hij of zij dan 7 miljard mensen met alle activiteiten die zij ontplooien moeten besturen, controleren, belonen en straffen?
De 150 leiders leven en werken echter in een top-down wereld, waarbij zij de ‘mindset’ hebben dat zij met hun macht veranderingen van boven naar beneden kunnen doorvoeren. Met behulp van wetten en de politie of het leger gebruiken zij angst om hun bevolking in een richting op sturen. Dat zij niet door een rood stoplicht rijden of dat zij niet in de winkel spullen meenemen zonder te betalen. Ze denken dat zij met hun politieke macht het land beter kunnen maken. Zij willen ook met hun macht van bovenaf het milieu beter maken.
De schuld afschuiven
Vandaar dat zij nu allemaal naar Parijs zijn gekomen. In Parijs willen zij afspraken voor het milieu maken. Hoe iedereen zich in de wereld moet gaan gedragen. Want dan kunnen zij op basis van de afspraken elkaar onder druk zetten. Elkaar boetes geven en de ander de schuld geven dat het slecht gaat met ons milieu. Zo kunnen we de Chinezen de schuld geven omdat zij veel steenkool verbranden en dit veel CO2 in de lucht brengt waardoor de aarde warmer wordt. Of de Amerikanen de schuld geven omdat bij hen de benzine goedkoop is en er veel grote auto’s in het land rijden die de lucht vervuilen. Of dat de arme landen de rijke landen de schuld geven omdat zij het milieu met hun industrie verpest hebben en de arme landen nu geen gelijke kansen meer krijgen. Dit kan de relaties tussen landen verslechteren waardoor ruzie of zelfs oorlog ontstaat. Dan wordt de milieudiscussie een discussie om politieke macht. De leiders proberen ons vervolgens weer voor te houden dat we hen nodig hebben om de ontstane conflicten op te lossen. De politieke leiders sturen of ‘framen’ het milieuprobleem zodanig dat zij de oplossing zijn.
Wordt het milieu hier beter van? Nee, totaal niet. Het milieu wordt beter als wij met alle mensen op aarde beslissen om werkelijk milieubewust te gaan leven. Dat vraagt echter van ons een bewustzijnsverandering naar een hoger niveau. Iets wat het merendeel van de mensen nog erg moeilijk vindt. Het huidige bewustzijnsniveau ligt nog op de lijn: een beter milieu kost geld en verlaagt hierdoor de luxe in ons leven. Als we milieubewuster gaan leven krijgen we minder/duurdere elektriciteit, minder auto’s en minder/duurdere producten. We zien het als een probleem dat ons iets gaat kosten in plaats van dat het ons veel kan opleveren. Want wie wil nu geen schone lucht om in te ademen? Het belangrijkste wat we als mens moeten hebben is zuurstof. Zonder zuurstof zijn we in een paar minuten dood. Daarbij hebben we schoon water en gezond voedsel nodig. Zonder deze drie kunnen wij niet leven op aarde. De rest is niet essentieel. Toch zetten we luxe voor overleving. Wij zetten onze persoonlijke luxe niet opzij, dat moet de rest maar doen.
Echt leiderschap inspireert
Onze leiders in Parijs zouden zich op dit probleem moeten richten. Zij zouden vanuit persoonlijke kracht moeten vertellen dat elke verandering bij onszelf begint. En dat wij allen als individuen tezamen bepalen wat er met het milieu gebeurt. De politieke leiders zouden moeten benadrukken dat zij niet de macht hebben om het milieu te veranderen. Maar dat zij daar ons voor nodig hebben. Dat wij zelf moeten veranderen omdat wij anders geen schone lucht, water en voedsel meer hebben. Dat we het milieu als kans moeten zien, als inspirerende kracht voor onze verandering en niet als kostenpost of bedreiging. Dat ons huidige milieu een uitdaging is en een kans voor ons is om te veranderen naar een hoger bewustzijnsniveau met als resultaat: samen gezond kunnen leven en werken op onze aarde.