Twee weken geleden zijn minister Opstelten en staatsecretaris Teeven van het ministerie van Veiligheid en Justitie afgetreden omdat zij niet op tijd de juiste informatie van een deal met een crimineel naar de tweede kamer hadden gestuurd. Die financiële informatie bleek er na 2 dagen zoeken er wel te zijn. Nu moet MP Mark Rutte de beslissing nemen wie nu leiding gaat geven aan deze organisatie. Wie past nu het beste bij deze organisatie?
Ivo Opstelten en Fred Teeven stonden bekend als ‘crime fighters’ die wilden dat boeven opgepakt worden en dat de veiligheid in Nederland beter zou worden. Daarbij waren zij de duidelijke leiders van deze doelen en verantwoordelijk voor de gemaakte resultaten vanuit een centraal aangestuurde organisatie.
Een voorbeeld daarvan is de verandering bij de politie organisatie die van de-centraal op gemeentelijk niveau nu centraal vanuit de minister wordt aangestuurd. De gedachte daarbij is dat boeven zich niet aan gemeente grenzen houden en de politie ook de boeven moet kunnen vangen buiten hun gemeente grenzen, provincie grenzen en zelfs de landelijke grenzen in, bijvoorbeeld Duitsland. De politie heeft daar natuurlijk ook informatie over onze boeven voor nodig en de aanname was dat vanuit een centraal gestuurde organisatie de informatie veel beter en makkelijker te organiseren is dan vanuit een de-centrale gemeentelijke organisatie waar iedereen zijn eigen informatie heeft en gebruikt. Die aanname is door het aftreden van minister Opstelten zwaar onder vuur komen te liggen. Het centraal aangestuurde gesloten ministerie van Veiligheid en Justitie kon de afgelopen 15 jaar de gewenste informatie van een bonnetje niet vinden terwijl er twee ‘crime fighters’ op het ministerie verantwoordelijk waren. Moeten er dan nu nog sterkere, krachtiger en dominantere leiders op het ministerie komen? Die de organisatie van de informatie op het ministerie eens goed gaan veranderen zodat dit nooit meer kan voorkomen? Die functionering gesprekken met de secretaris generaal, ambtelijke baas van het ministerie, gaat houden en indien nodig gaat vervangen? Oftewel gaan we door met de ingezette strategie voor een duidelijke, harde, centrale, top-down en wantrouwend ministerie of gaan we voor een volledig andere organisatie en leiderschap stijl?
Laten we eens kijken naar een andere gesloten organisatie die erg onder druk staat en er toch voor heeft gekozen om een hele andere leiderschap stijl te gaan gebruiken. De katholieke kerk. Die had onder de vorige paus, Ratzinger, grote problemen. De paus was niet populair, stuurde de organisatie centraal aan, was erg strak in de leer met de regels, was afstandelijk en gesloten en kwam weinig warm en betrokken over. De houding van de paus zorgde dat de populariteit van de katholieke kerk in Nederland en in de wereld hard achter uit ging.
Toen kwam er nog een zeer groot probleem bij en dat was dat collega’s van hem in de hele wereld werden aangeklaagd en veroordeeld voor seksueel misbruik van katholieke gelovigen. Deze informatie was jarenlang door de gesloten afstandelijke katholieke kerk ontkend en er was niks met de informatie gebeurd. Op en gegeven moment was het teveel voor de Paus en die besloot af te treden. Een nieuwe Paus moest gekozen worden en de kardinalen stonden voor keuze om weer een ‘hardliner’ te kiezen die vanuit de regels afstandelijk en gesloten zou reageren op de problemen. Of dat zij voor een andere leiderschap stijl kozen.
Zij kozen voor een ander soort leider, paus Franciscus. Deze paus heeft als strategie om zich menselijk en open op te stellen waarbij de armen zijn speciale aandacht kregen. Hij betaalt zijn eigen hotel rekening, wast de voeten van bootvluchtelingen uit Afrika en gaat met kinderen op de foto. Hij is warm, vriendelijk en zoekt contact met de mensen. Terwijl hij tegelijkertijd de eigen organisatie de oren wast door hun te vertellen dat zij meer met zichzelf bezig zijn dan met het helpen van arme mensen. Dat zij het geld van de kerk gebruiken voor hun eigen plezier en niet waar het voor bedoeld is. Door zijn volledig andere aanpak is het beeld over de katholieke kerk in de wereld in 2 jaar tijd volledig veranderd. In de kranten en op de televisie wordt nu niet meer gesproken over de negatieve kanten van de katholieke kerk organisatie maar over het positieve voorbeeld van de huidige paus.
Hoe zou deze leiderschap stijl kunnen werken voor het ministerie van veiligheid en justitie? Kunnen we een duidelijke maar menselijke en open minister op het ministerie hebben die samen met de burgers een veilig Nederland organiseert, waar het programma ‘opsporing gezocht’ een goed voorbeeld van is. Of moeten we een nog sterkere ‘crime fighter’ als minister hebben die vanuit een gesloten ministerie ervoor gaat zorgt dat wij veilig zijn in Nederland? Zelf zou ik voor een duidelijke, menselijke en open minister kiezen die begrijpt dat zijn (politieke) veiligheid vooral afhangt van zijn eigen ministerie. Politiek gezien is de meest onveilige plek voor de minister zijn ministerie. De ambtenaren hebben alle informatie en bepalen wanneer de informatie beschikbaar wordt zoals gebleken is met het bonnetje van Opstelten. De ambtenaren bepalen nu of de nieuwe minister wel of niet politiek overleeft. Laat de nieuwe minister een voorbeeld nemen aan de leiderschap stijl en strategie van de nieuwe paus en hard zijn voor zijn ministerie en zacht voor de zwakkeren in onze samenleving. Die hebben veiligheid nodig omdat zij zichzelf niet kunnen beschermen en een minister die naast hun staat. Dan geeft hij het juiste voorbeeld aan zijn eigen organisatie. De ambtenaren van het ministerie kunnen dan het opstappen van Opstelten gebruiken om een open organisatie te worden, die past bij een open samenleving als Nederland, en kunnen zij zelf gaan ervaren dat een open minister en ministerie veel meer informatie oplevert dan een die gesloten is.
Vanavond werd op het nieuws bekend gemaakt dat VVD tweede kamer lid van der Steur waarschijnlijk de opvolger wordt van Opstelten. Laten we eens kijken wat voor leider hij is? Of hij een open of gesloten organisatie creëert?
Vind je dit een interessante blog stuur hem door naar je vrienden!
